Δημοκρατία μάζας και άμεση δημοκρατία

Ν. Λυγερός
Φαινομενικά η δημοκρατία εμφανίζεται ως ένα φιλελεύθερο σύστημα για τον πληθυσμό μιας χώρας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ισχύει οντολογικά και ειδικά μετά τη μαζικοποίηση της έννοιας της δημοκρατίας. Η διαφορά που υπάρχει μεταξύ δημοκρατίας και δημοκρατίας μάζας είναι βέβαια ανάλογη με τη μάζα, πράγμα το οποίο ερμηνεύεται ποσοτικά. Στην πραγματικότητα όμως η διαφορά είναι και ποιοτική διότι η μάζα ως διαφορά κάνει τη διαφορά δηλαδή αλλάζει ριζικά την έννοια της δημοκρατίας. Αυτό προέρχεται κυρίως από την αλλαγή φάσης που προκαλεί η κριτική μάζα. Με τη διαφοροποίηση που παράγει, η κριτική μάζα δημιουργεί θεσμό εξουσίας, ο οποίος αυτοσυντηρείται ως σύστημα ανεξάρτητα πια από τον πληθυσμό. Και ενώ ο πληθυσμός και η μάζα που αποτελεί, είναι το αρχικό υπόβαθρο και κίνητρο της δημοκρατίας μάζας με την ύπαρξη ενός ανεξάρτητου πυρήνα που διαχειρίζεται την εξουσία, η φυσιολογική εξέλιξή του είναι να μετατραπεί σε μια ανώνυμη μάζα ατόμων. Συνεπώς η άμεση επίπτωση της δημοκρατίας μάζας είναι να μετατρέπει μέσω της κοινωνικοποίησης ομάδες ανθρώπων σε σύνολα ατόμων. Λειτουργικά το σύστημα της εξουσίας απορροφά κάθε δομικό στοιχείο και αφοπλίζει έμμεσα τις ανθρώπινες σχέσεις. Η δημοκρατία με τη μαζικοποίησή της παράγει αναπόφευκτα ένα αντιδημοκρατικό σύστημα. Άρα δεν μπορεί πια να θεωρηθεί όπως γίνεται παραδοσιακά ως αντιπροσωπευτική δομή του πληθυσμού.
Ένας από τους μοναδικούς τρόπους που υπάρχουν για να διατηρήσει τον αντιπροσωπευτικό της χαρακτήρα η δημοκρατία είναι η χρήση της αμεσότητας. Αν όντως η δημοκρατία είναι άμεση τότε δομικά, η έννοιά της αλλάζει ουσιαστικά. Σε αυτήν την περίπτωση, το σύστημα όσον αφορά στην ιεραρχία του είναι λιγότερο πολύπλοκο και συνεπώς λιγότερο ευάλωτο. Έτσι δεν υπάρχει η ανάγκη αυτοσυντήρησης ενός ειδικού συστήματος. Με αυτόν τον τρόπο, οι ανθρώπινες σχέσεις ενισχύονται και τα άτομα διατηρούν τις ανθρώπινες ιδιότητές τους ενώ το εκτελεστικό σύστημα είναι στην ουσία ανώνυμο. Το υπόβαθρο παραμένει ανθρώπινο με ένα δομικό σύστημα που δεν μπορεί πια να καταπατά τα δικαιώματά του διότι εκ φύσης η εξουσία του είναι και ελάχιστη και περιορισμένη. Κατά συνέπεια η εξουσία είναι απλώς αντιπρόσωπος της ουσίας δίχως να μπορεί να υπάρχει από μόνη της. Η αμεσότητα της δημοκρατίας αποφεύγει το συντηρητικό στοιχείο του συντάγματος που αποφεύγει με κάθε τρόπο οποιαδήποτε αμφισβήτηση εκ μέρους των πολιτών. Με την άμεση δημοκρατία, η νομολογία καταγράφει απλώς τη βούληση του πληθυσμού δίχως να ενσωματώνει προστατευτικούς νόμους για το σύστημα και τη διατήρησή του. Μια συγκεκριμένη υλοποίηση αυτών των ιδεών είναι το ίδιο το διαδίκτυο αφού η ύπαρξή του αποδεικνύει ότι η ανάπτυξη εσωτερικών διασυνδέσεων επιτρέπει και την ανεξαρτησία απόψεων και την ελεύθερη διακίνηση πληροφοριών ακόμα και όταν ένα σύστημα προσπαθεί να το ελέγχει. Απλώς με την άμεση δημοκρατία υπάρχει και η έννοια της απόφασης και της εκτέλεσης της απόφασης.