Σκοπός τηςπαρούσας συνέντευξης δεν είναι να ακτινογραφήσουμε
τον Καθηγητή Λυγερό και το έργο του (αφενός ξεφεύγει από τα όρια μιας συνέντευξης, αφετέρου δεν έχουμε τις εξειδικευμένες γνώσεις προς τούτο) άλλωστε όποιος ενδιαφέρεται για κάτι τέτοιο μπορεί να ανατρέξει στην ιστοσελίδα του Νίκου Λυγερού. Εμείς θέλουμε να μιλήσουμε με ένα πνευματικό άνθρωπο που είναι γλωσσολόγος, πεζογράφος, ζωγράφος, ποιητής, στρατηγικός αναλυτής, που γράφει θεατρικά έργα, που έχει ανθρώπινες ευαισθησίες και διαπρέπει στη μαθηματική επιστήμη… Ας βάλλουμε τέλος στον πρόλογο κι ας αρχίσουμε την συνέντευξη.
1. Αλήθεια κύριε Λυγερέ πόσες ώρες την ημέρα κοιμάστε ….εννοώ πότε και με ποια οργάνωση του χρόνου σας τα προλαβαίνετε όλα;
Δεν λειτουργώ με την έννοια της ημέρας αλλά του χρόνου, διότι ανήκουμε σε αυτόν. Η οργάνωση είναι απλώς στρατηγική διαχείριση κρίσεων.
2. Είστε προικισμένος άνθρωπος, αυτό σε εσάς και στους ομοίους σας δημιουργεί πρόβλημα στις σχέσεις σας με εμάς τους «κοινούς θνητούς» ; Σας ερωτώ διότι οι διάνοιες μπορείτε είτε να βλέπετε πράγματα που εμείς δεν βλέπουμε ή και να τα βλέπετε διαφορετικά. Νιώθετε σα δάσκαλος με μαθητές-πρωτάκια; Νιώθετε μοναξιά εκεί ψηλά;
Όλοι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως αν είναι προικισμένοι ή ακόμα και διάνοιες, είναι θνητοί. Στο δικό μας πλαίσιο δεν ασχολούμαστε με τα κοινά παρά μόνο όταν αφορούν στην ανθρωπότητα. Oι σχέσεις δεν είναι πρόβλημα αλλά είναι το λειτουργικό με το οποίο δρούμε μεταξύ ιδιομορφιών, για να βοηθήσουμε στην εξέλιξη της ανθρωπότητας. Τα πράγματα τα βλέπουμε όντως διαφορετικά σίγουρα, αλλά σημασία έχει ότι τα βλέπουμε, ενώ πολλοί κοιτάζουν. Η έννοια του δασκάλου είναι πιο σημαντική για μας και το ασύμμετρο διπολικό ζευγάρι δάσκαλος – μαθητής δεν έχει σχέση με επίπεδο επικοινωνίας αλλά ανθρωπιάς. Κατά συνέπεια, ασχολούμαστε ακόμη και με το νηπιαγωγείο, διότι τα παιδιά είναι οι μικροί άνθρωποι, οι επόμενοι άνθρωποι. Η μοναξιά έχει σχέση με τους άλλους κι εμείς λειτουργούμε πάντοτε για τους άλλους. Κατά κάποιο τρόπο είμαστε οι άλλοι «άλλοι». Άρα, η μοναξιά είναι απλώς μια κοινωνική αίσθηση που δεν μας αγγίζει, διότι ζούμε με την ανάγκη.
3. Έχετε διαμορφώσει λόγω σπουδών, ενδιαφερόντων-ενασχολήσεων και οπωσδήποτε λόγω των πνευματικών προσόντων σας την εικόνα του κοσμοπολίτη με τη έννοια βέβαια του πολίτη του κόσμου με τους χωρίς σύνορα ευρείς ορίζοντες. Παράλληλα αρκετά από τα έργα σας είναι γεμάτα από Ελλάδα και άπτονται των λεγομένων εθνικών θεμάτων. Είναι αυτά τα δύο αντιφατικά; Τι αισθάνεστε ότι περισσότερο είστε πολίτης του κόσμου ή Έλληνας οικουμενικός ;
Υπάρχει ένας ισομορφισμός μεταξύ του οικουμενικού Έλληνα και του πολίτη του κόσμου. Πάντως σε αυτό το πεδίο δράσης λειτουργούμε. Είμαστε υπέρ της δικαιοσύνης όταν ασχολούμαστε με ελληνικά κι εθνικά θέματα, δεν είναι λόγω συνόρων, είναι λόγω δικαιοσύνης. Το ίδιο ισχύει και για τις άλλες δραστηριότητές μας, όπως είναι το θέμα των γενοκτονιών. Κατά συνέπεια, οι σπουδές, τα ενδιαφέροντα, οι ενασχολήσεις είναι απλώς μια ζωή ανάγκης λόγω καταδίκης σε αυτήν, για τον ρόλο μας.
4. Συχνά βλέπουμε Μαθηματικούς να είναι καλοί Μουσικοί (μας έχετε δείξει και δημοσιεύσαμε παρτιτούρες σας) υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ μαθηματικών που εκφράζουν μεγέθη του σύμπαντος και του μετασχηματισμού τους σε μουσικούς ήχους;
Η μουσική ασχολείται με τον ήχο, τα μαθηματικά με τη σιωπή. Θα μπορούσαμε να τα χαρακτηρίσουμε ως η μουσική της σιωπής. Υπάρχουν πολλά νοητικά σχήματα τα οποία είναι κοινά σε αυτούς τους δύο χώρους. Η παρτιτούρα είναι μια κωδικοποίηση του ήχου μέσα στον χώρο και τα μαθηματικά είναι γενικότερα μια κωδικοποίηση της σκέψης. Απλώς η μουσική έχει μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, ειδικά μέσα στο πεντάγραμμο. Νομίζω πως όταν εξετάζουμε τις γενικεύσεις, όπως έχει κάνει και ο Ξενάκης με παρτιτούρες δύο διαστάσεων, μπορούμε να επινοήσουμε ακόμη και πολυπλοκότερες. Έτσι μπορούμε να μιλήσουμε όχι μόνο για μία απλή σχέση, αλλά πραγματικά για έναν συσχετισμό. Γι’ αυτό νομίζω ότι υπάρχουν τόσοι άνθρωποι που αγγίζονται και από τα δύο. Η μεγάλη διαφορά είναι ότι πολλοί άνθρωποι ακούν τον ήχο και δυσκολεύονται με τη σιωπή. Αυτός ο μετασχηματισμός είναι πιο δύσκολος, αλλά είναι υπαρκτός.
5. Έχετε ασχοληθεί ιδιαίτερα με την Κύπρο, με το σχέδιο Ανάν, με τα πολιτιστικά της, με τα προβλήματά των προσφύγων… Όλα αυτά γίνονται από δική σας πρωτοβουλία ή προσκληθήκατε προς τούτο;
Δεν είναι θέμα πρωτοβουλίας και προσώπου αλλά είναι θέμα ανάγκης σε έναν αγώνα, ο οποίος είναι σημαντικός και αποτελείται από διάφορα σημεία κρίσης πιο σημαντικά από άλλα τα οποία έπρεπε να παίξουν έναν ενεργό ρόλο. Είναι ένας συνδυασμός ανθρώπων που έχουν ένα όραμα και μάλιστα μερικές φορές σκέφτονται ακόμη και το αδιανόητο, για να προσφέρουν μία ουτοπία στους επόμενους, ακόμα κι αν είναι νωρίς για να υλοποιηθεί το όραμα.
6. Κάνετε αγώνες για την Καρυάτιδα, σας πλησίασε κάποιος από το Υπουργείο Πολιτισμού; Γράφετε έργα που κατά την άποψη μας κάλλιστα θα μπορούσαν να ενταχθούν στη διδακτέα ύλη των σχολείων για να ανεβάσουν το φρόνημα των ελληνοπαίδων. Ενδιαφέρθηκε το Υπουργείο [ Εθνικής ;;;; ] Παιδείας;
Ο αγώνας για την Καρυάτιδα εντάσσεται σε έναν γενικότερο αγώνα που έχει αρχίσει με το όραμα της Μελίνας Μερκούρη. Έχουμε κάνει επαφές με το Υπουργείο, απλώς είναι θέμα timing για να υλοποιηθούν μερικές προτάσεις οι οποίες μερικές φορές δεν συμβαδίζουν με τον συνδυασμό του πολιτισμού με τον τουρισμό. Γι’ αυτό κι εμείς έχουμε αντοχές, οι οποίες είναι απαραίτητες στον χώρο της στρατηγικής, για να υλοποιήσουμε τον περεταίρω στόχο. Όσον αφορά στα κείμενα, για να το συσχετίσουμε και με το προηγούμενο ερώτημα, έχουν ενταχθεί μέσω επιτροπής του Υπουργείου Παιδείας στην Κύπρο στο πλαίσιο της ύλης, έτσι ώστε έγινε αποδεκτό ότι σχετίζονται με την ελληνική παιδεία. Τώρα, όσον αφορά στο θέμα του Υπουργείου Παιδείας στην Ελλάδα, όπως υπήρξα πρόεδρος της Επιτροπής Καλλιτεχνικών Σχολείων, μπόρεσα να δραστηριοποιηθώ σε αυτόν τον τομέα και να γίνουν προτάσεις. Απλώς όλα τα πράγματα έχουν μια βραδύτητα στον χώρο αυτό. Γι’ αυτό δεν περιμένουμε άμεσες επιπτώσεις. Απλώς είχαμε έναν ρόλο να παίξουμε, τον παίξαμε, τώρα νομίζω ότι μένει στους επόμενους να συνεχίσουν αυτό το έργο, αν το θέλουν.
7. Ακόμα ένα προσφιλές σας θέμα είναι το της ΑΟΖ και οι προτάσεις που κάνετε. Για το θέμα αυτό απασχολήθηκε –ενδιαφέρθηκε κάποιος από το ΥΠΕΞ ή να υποθέσω ότι πιθανόν με τις θέσεις σας και να ενοχλείτε την κυβέρνηση που μιλά μόνο για υφαλοκρηπίδα και αποφεύγει κάθε συζήτηση για την ΑΟΖ.
Οι θέσεις μου πάνω στην ΑΟΖ δεν νομίζω να ενοχλούν. Δεν είμαστε τόσο γνωστοί για να δοθεί σημασία σε αυτά που επινοούμε στον χώρο του ΥΠΕΞ. Πάντως υπάρχουν κι άλλα Υπουργεία που ασχολούνται με αυτό το θέμα, τα οποία έδειξαν μεγαλύτερο ενδιαφέρον και αποτελεσματικότητα όσον αφορά στη μελέτη του θέματος. Είμαι απλώς ένας στρατηγικός σύμβουλος που παράγει ένα έργο μέσω της σκέψης του και των δεδομένων της πραγματικότητας. Ξέρουμε ότι χρειάζεται η πράξη, για να αλλάξει η πραγματικότητα και για να γίνει προσβάσιμη από το όραμα κι όχι το αντίθετο. Δεν μιλάει μόνο για υφαλοκρηπίδα, μιλάει και για το θέμα της ΑΟΖ. Απλώς θεωρούμε ότι δεν έχει δοθεί ακόμη η αρμόζουσα σημασία στην ΑΟΖ έτσι ώστε να υπάρξει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα στις διαπραγματεύσεις μας, αλλά και να συμβαδίσει η θέση μας και στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ΑΟΖ.
8. Έχετε μια ιδιαίτερη ευαισθησία για το Καστελόριζο και παρακαλούμε δι ολίγων να μας εξηγήσετε πώς βλέπετε να πραγματοποιείται η Μυκονοποίηση του Καστελόριζου …με τις παρούσες συνθήκες.
Η Μυκονοποίηση του Καστελόριζου δεν σχετίζεται με τις παρούσες συνθήκες. Έχει σχέση με ένα γενικότερο όραμα που αφορά στην Ελλάδα. Σ’ αυτόν τον χώρο, η ευαισθησία μας για το Καστελόριζο προέρχεται από την ακριτική του θέση και νομίζω ότι κάθε διανοούμενος πρέπει να ασχολείται με τα ακριτικά στοιχεία ενός χώρου, ο οποίος είναι μια χώρα. Αλλιώς θα μετατραπούν σε περιθωριακά σημεία, στα οποία δεν θα δώσει κανένας πια σημασία. Ενώ ξέρουμε στα μαθηματικά, ότι είναι τα όρια που καθορίζουν την οντότητα.
9. Ποιά κατά την γνώμη σας θα έπρεπε να ήταν πολιτικά η επίσημη αντίδραση-ανακοίνωση της Ελλάδας στην εκφρασθείσα θέση του Υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας… ότι το Καστελόριζο ανήκει στη Μεσόγειο; Μήπως υπάρχει φοβικό σύνδρομο;
Το Καστελόριζο ανήκει στη Μεσόγειο, όπως κι η Ελλάδα ανήκει στη Μεσόγειο. Η Μεσόγειος είναι ένας χώρος διαχρονικός κι έπαιξε πάντοτε και θα παίξει έναν σημαντικό ρόλο για όλη την Ελλάδα. Δεν πρέπει να απομονωθούμε θεωρώντας ότι μερικές εκφράσεις έχουν ένα μεταφορικό νόημα ή τουλάχιστον ένα εθνικό, θα λέγαμε. Σημασία έχει η ουσία. Κι η ουσία εδώ είναι μία. Ότι το Καστελόριζο είναι, παραμένει και θα είναι, ένας χώρος Ελληνικός με μια Ελληνική ταυτότητα, που μας επιτρέπει να έρθουμε σε άμεση επαφή με έναν χώρο, όπως είναι η Κύπρος. Τώρα οι δηλώσεις που γίνονται από τον Υπουργό Εξωτερικών, που μερικές φορές εκφράζεται ως Υπουργός Τύπου, νομίζω ότι πρέπει να θεωρηθούν όπως είναι και μόνον. Δηλαδή δηλώσεις. Και εμείς ασχολούμαστε με τα έργα. Τώρα το έργο που μπορεί να γίνει στο Καστελόριζο έχει νόημα. Η ΑΟΖ. ξεκαθαρίζει εντελώς το πλαίσιο. Και το ίδιο και η Ευρωπαϊκή Ένωση με τον επιμερισμό των ΑΟΖ. Tο πρέπον είναι να ενταχθούμε σ’ αυτό το πλαίσιο και να μην ασχολούμαστε κάθε τόσο και λιγάκι με δηλώσεις οι οποίες αποσκοπούν μόνο και μόνο να εκφράσουν μία άποψη μονόπλευρα, δίχως να μπορούν, εκ των πραγμάτων, να επηρεάσουν την εξέλιξη της ουσίας.
10. Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ: υπάρχει μορφή συνεργασίας της Τουρκίας με τις παραπάνω χώρες; Εκτιμάτε ότι η Τουρκία δεν μπορεί να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων, διότι ονειρεύεται την ανασύσταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ;
Η Τουρκία προσπαθεί να εισάγει την έννοια του νέο-Οθωμανισμού, που δεν είναι τίποτα άλλο παρά η συνέχεια της έννοιας της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Προσπαθεί να εξηγήσει ότι αυτό το πεδίο δράσης, αναγκαία μηδενίζει τις τριβές με τις γειτονικές περιοχές, δίχως βέβαια να δηλώνει ότι αυτό στην ουσία σημαίνει ότι τις ενσωματώνει. Η Κύπρος, η Ελλάδα και το Ισραήλ, χώρες στις οποίες αναφερθήκατε στην ερώτησή σας, δεν παίζουν μονόπλευρα με την Τουρκία. Η Κύπρος και η Ελλάδα ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το Ισραήλ λειτουργεί σ’ ένα συμμαχικό πλαίσιο, όπου εντάσσονται και οι Η.Π.Α. Μέσα σ’ ένα χώρο διαφορετικό, όπως είναι η Μέση Ανατολή. Είναι διαφορετικοί παίκτες με διαφορετική θέση και βούληση. Δεν μπορούν απλώς να επηρεάζονται από τα δεδομένα της Τουρκίας, η οποία στην πραγματικότητα, de facto με αυτούς τους παίκτες, πρέπει να αποδεχθεί ότι δεν λειτουργεί ως ένα κράτος ικανό να αποτελεί μία περιθωριακή δύναμη, η οποία να μπορεί να επιβάλλει τους δικούς της κανόνες με το πρόσχημα βέβαια της ειρήνης. Πρέπει να εντάσσουμε όλο αυτό το πλαίσιο των σχέσεων σ’ ένα γενικότερο πλαίσιο της θεωρίας παιγνίων. Κι αυτοί οι παίκτες, αν λειτουργήσουν ορθολογικά, σίγουρα θα δυσκολέψουν τις προοπτικές της Τουρκίας, η οποία θεωρεί κατά κανόνα ότι λειτουργεί μόνο και μόνο σ’ ένα πλαίσιο της θεωρίας των αποφάσεων.
11. Στην Ελλάδα ιδιαίτερα τώρα τελευταία από το Λαό υπάρχει απαξίωση όχι των θεσμικών εξουσιών αλλά των προσώπων που τις εκφράζουν ή προΐστανται αυτών ,δηλαδή δεν αμφισβητείται η δικαιοσύνη αλλά οι δικαστές ,δεν αμφισβητείται η πολιτική αλλά οι πολιτικοί. Αμφισβητείται γενικότερα το κατεστημένο… το σύστημα, όπως λέει ο λαός μας. Βλέπετε κάποια λύση ;
Η καλύτερη αποδοχή του συστήματος είναι να στοχοποιούμε τα άτομα τα οποία το στηρίζουν, δίχως να αμφισβητούμε την ύπαρξή του. Το θέμα δεν είναι μόνο αν υπάρχει μια απαξίωση των προσώπων, στην ουσία δεν το πιστεύω γιατί τα πρόσωπα δεν λειτουργούν μονοδιάστατα. Aπλώς ότι είναι πιο εύκολο, πιο κοινωνικό αν θέλετε, να χτυπήσετε ένα πρόσωπο, παρά μια θεσμική εξουσία. Νομίζω ότι αν το εξετάσουμε ακριβέστερα το πρόβλημα, θα αντιληφθούμε ότι στην πραγματικότητα τα πρόσωπα λειτουργούν σχεδόν εκτελεστικά μέσα σε έναν θεσμό. Έχει λοιπόν νόημα να κατηγορούμε τα πρόσωπα ή να κατηγορούμε τους κανόνες του θεσμού, ο οποίος μπορεί να μην είναι αποτελεσματικός, όταν υπάρχουν προβλήματα κρίσης ;
12. Το περίφημο κοινωνικό συμβόλαιο του μακαρίτη του Rousseau, τα κόμματα το σβήνουν, το ξαναγράφουν, το παρουσιάζουν ως νέο ευαγγέλιο σωτηρίας και λύτρωσης. Εσείς ή όσοι από εσάς οι πνευματικοί άνθρωποι ,που δεν είστε επιβήτορες του κατεστημένου-συστήματος, μπορείτε να δώσετε ένα νέο συμβόλαιο- προοπτική, να προτείνετε μια κάποια λύση εξόδου .
Νομίζω ότι δεν προτείνουμε μόνο μία λύση, προτείνουμε διάφορες λύσεις σε διάφορα θέματα. Απλώς δεν πρόκειται να υπογράψουμε ή να δώσουμε κανένα συμβόλαιο, δεν λειτουργούμε με αυτόν τον τρόπο. Το κοινωνικό συμβόλαιο του Rousseau πρέπει να ενταχθεί στο χρονικό διάστημα που διαμορφώθηκε για να γίνει κατανοητό. Για να το προσαρμόσουμε στα σημερινά δεδομένα δεν αρκεί να κάνουμε μια χρονική αλλαγή, αλλά πρέπει να κοιτάξουμε κατά πόσο ο ουμανισμός αποτελεί ένα όραμα για το κατεστημένο. Βλέπουμε ότι το κατεστημένο λειτουργεί μόνο και μόνο κοινωνικά. Άρα οι πνευματικοί άνθρωποι, όπως λέτε, οι οποίοι εντάσσονται στο πλαίσιο της ανθρωπότητας λειτουργούν σε έναν κόσμο που θα τον ονόμαζα παράλληλο για να επεξηγήσω την ιδέα ότι δεν συσχετίζεται με τον άλλον και νομίζω ότι η κοινωνία αν προσπαθεί να κάνει αυτά που κάνει είναι επειδή κατανοεί ότι στο δια ταύτα δεν αγγίζει την εξέλιξη της ανθρωπότητας, γιατί πάντοτε διατηρεί και συντηρεί το παρόν, δίχως να ασχολείται με το παρελθόν και το μέλλον. H απλοϊκή, κοινωνική προσέγγιση των πραγμάτων, οδηγεί πάντα σε αδιέξοδο. Άρα το θέμα δεν είναι να βρούμε τη λύση ή να την προτείνουμε, αλλά να επιλεχθεί η λύση, εφόσον γίνει η διάγνωση του προβλήματος. Διότι μόνο όταν ασχολούμαστε με προβλήματα μπορούμε να βρούμε την λύση, ενώ η κοινωνία μας προσφέρει συνεχώς λύσεις για προβλήματα που θεωρεί ότι δεν είναι υπαρκτά.
13. Από πολλούς αμφισβητείται (ως προς την έννοια ότι οι πολίτες δεν έχουν λόγο) η Αγγλοσαξονικού τύπου δημοκρατία που μας φορέθηκε ,ουδεμία σχέση έχουσα με την ιδέα της δικής μας δημοκρατίας, της ισηγορίας της κλήρωσης και της λογοδοσίας ,και μιλούν-προσπαθούν για την ανασύσταση της. Δεν αναφέρομαι σε κινήσεις γραφικών ,αλλά σε κινήσεις πνευματικών ανθρώπων (καθηγητών Πανεπιστημίων κλπ). [προφανώς θα έχετε ενημερωθεί για τις κινήσεις αυτές των πνευματικών ανθρώπων-επιστημόνων εντός και εκτός Ελλάδος ] Θα θέλαμε την άποψή σας για την Αγγλοσαξονική ως πολίτευμα αλλά και για την δική μας καθώς και για την δυνατότητα επανασύστασης της.
Φαινομενικά η δημοκρατία εμφανίζεται ως ένα φιλελεύθερο σύστημα για τον πληθυσμό μιας χώρας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ισχύει οντολογικά και ειδικά μετά τη μαζικοποίηση της έννοιας της δημοκρατίας. Η διαφορά που υπάρχει μεταξύ δημοκρατίας και δημοκρατίας μάζας είναι βέβαια ανάλογη με τη μάζα, πράγμα το οποίο ερμηνεύεται ποσοτικά. Στην πραγματικότητα όμως η διαφορά είναι και ποιοτική διότι η μάζα ως διαφορά κάνει τη διαφορά δηλαδή αλλάζει ριζικά την έννοια της δημοκρατίας. Αυτό προέρχεται κυρίως από την αλλαγή φάσης που προκαλεί η κριτική μάζα. Με τη διαφοροποίηση που παράγει, η κριτική μάζα δημιουργεί θεσμό εξουσίας, ο οποίος αυτοσυντηρείται ως σύστημα ανεξάρτητα πια από τον πληθυσμό. Και ενώ ο πληθυσμός και η μάζα που αποτελεί, είναι το αρχικό υπόβαθρο και κίνητρο της δημοκρατίας μάζας με την ύπαρξη ενός ανεξάρτητου πυρήνα που διαχειρίζεται την εξουσία, η φυσιολογική εξέλιξή του είναι να μετατραπεί σε μια ανώνυμη μάζα ατόμων. Συνεπώς η άμεση επίπτωση της δημοκρατίας μάζας είναι να μετατρέπει μέσω της κοινωνικοποίησης ομάδες ανθρώπων σε σύνολα ατόμων. Λειτουργικά το σύστημα της εξουσίας απορροφά κάθε δομικό στοιχείο και αφοπλίζει έμμεσα τις ανθρώπινες σχέσεις. Η δημοκρατία με τη μαζικοποίησή της παράγει αναπόφευκτα ένα αντιδημοκρατικό σύστημα. Άρα δεν μπορεί πια να θεωρηθεί όπως γίνεται παραδοσιακά ως αντιπροσωπευτική δομή του πληθυσμού. Ένας από τους μοναδικούς τρόπους που υπάρχουν για να διατηρήσει τον αντιπροσωπευτικό της χαρακτήρα η δημοκρατία είναι η χρήση της αμεσότητας. Αν όντως η δημοκρατία είναι άμεση τότε δομικά, η έννοιά της αλλάζει ουσιαστικά. Σε αυτήν την περίπτωση, το σύστημα όσον αφορά στην ιεραρχία του είναι λιγότερο πολύπλοκο και συνεπώς λιγότερο ευάλωτο. Έτσι δεν υπάρχει η ανάγκη αυτοσυντήρησης ενός ειδικού συστήματος. Με αυτόν τον τρόπο, οι ανθρώπινες σχέσεις ενισχύονται και τα άτομα διατηρούν τις ανθρώπινες ιδιότητές τους ενώ το εκτελεστικό σύστημα είναι στην ουσία ανώνυμο. Το υπόβαθρο παραμένει ανθρώπινο με ένα δομικό σύστημα που δεν μπορεί πια να καταπατά τα δικαιώματά του διότι εκ φύσης η εξουσία του είναι και ελάχιστη και περιορισμένη. Κατά συνέπεια η εξουσία είναι απλώς αντιπρόσωπος της ουσίας δίχως να μπορεί να υπάρχει από μόνη της. Η αμεσότητα της δημοκρατίας αποφεύγει το συντηρητικό στοιχείο του συντάγματος που αποφεύγει με κάθε τρόπο οποιαδήποτε αμφισβήτηση εκ μέρους των πολιτών. Με την άμεση δημοκρατία, η νομολογία καταγράφει απλώς τη βούληση του πληθυσμού δίχως να ενσωματώνει προστατευτικούς νόμους για το σύστημα και τη διατήρησή του. Μια συγκεκριμένη υλοποίηση αυτών των ιδεών είναι το ίδιο το διαδίκτυο αφού η ύπαρξή του αποδεικνύει ότι η ανάπτυξη εσωτερικών διασυνδέσεων επιτρέπει και την ανεξαρτησία απόψεων και την ελεύθερη διακίνηση πληροφοριών ακόμα και όταν ένα σύστημα προσπαθεί να το ελέγχει. Απλώς με την άμεση δημοκρατία υπάρχει και η έννοια της απόφασης και της εκτέλεσης της απόφασης.
14. Τελευταία παράγραφος σε ένα άρθρο σας που το είχαμε δημοσιεύσει ήταν : Όταν κοιμάσαι, γράφουν την ιστορία σου. Όταν κοιτάς και δεν βλέπεις, διότι δεν έχεις όραμα, σου δείχνουν την επικαιρότητα. Επειδή λοιπόν τα ΜΜΕ θέλουν-έχουν εντολή να δείχνουν τον Ραγιά και όχι τον Έλληνα τι πιστεύετε για τον Λαό μας ,κοιμάται ; κοιτά και δεν βλέπει ; υπάρχει Ελπίς ;
Όπως εντασσόμαστε στο πλαίσιο το προμηθειακό, δεν ασχολούμαστε με την έννοια της ελπίδας, γιατί ξέρουμε ότι είναι το δώρο της Πανδώρας. H ελπίδα παράγει μόνο αναμονή, ενώ θα πρέπει να είμαστε σε ετοιμότητα, για να δράσουμε. Αν δείχνουν τον Ραγιά, είναι επειδή υπήρχαν Ραγιάδες. Το θέμα είναι γιατί δείχνουν μόνο αυτόν, ενώ υπήρχαν κι οι άλλοι, οι αντιστασιακοί, οι άνθρωποι που θυσίασαν τη ζωή τους, οι λεγόμενοι ήρωες. Δεν μπορούμε να ζητάμε από έναν ολόκληρο λαό να είναι αγωνιστής, ούτε από τους αγωνιστές να είναι ήρωες. Καθένας ας παίξει τον ρόλο του, αλλά να τον παίξει, χωρίς να περιμένει το σενάριο από άλλους. Έλληνες γεννήθηκαν σκλάβοι, έζησαν σκλάβοι, πέθαναν σκλάβοι και παρόλα αυτά κατάφεραν να μας κάνουν το δώρο της ελευθερίας. Νομίζω ότι πρέπει να το σεβαστούμε και να κάνουμε χρήση της ελευθερίας, όχι μόνο για να πολιορκήσουμε τους ανθρώπους που παλεύουν εναντίον της, αλλά και να την προσφέρουμε κι εμείς στους επόμενους, έτσι ώστε να γίνει ένα διαχρονικό στοιχείο που να χαρακτηρίζει την πατρίδα μας.
15. Ποιος είναι ο πλέον σύντομος δρόμος ή τρόπος στην Ελλάδα για την κατάργηση της κομματοκρατίας και την ένταξη της κοινωνίας στην πολιτική, έτσι ώστε τουλάχιστον να ακούγεται η βούλησή της και να λαμβάνεται υπόψη η γνώμη της μέσω των συγχρόνων τρόπων επικοινωνίας;
Η ερώτηση έχει δύο σκέλη, σχετίζονται βέβαια μεταξύ τους με ένα τρόπο καθαρά δυναμικό. Η ιδέα είναι ότι δίνουμε πολύ μεγάλη σημασία σε μία Βουλή που αντιπροσωπεύει μόνο το 20% των αποφάσεων. Αν θέλουμε να αλλάξουμε τα πράγματα, νομίζω ότι πρέπει να ενισχύσουμε τη γνώση μας όσον αφορά στο ευρωπαϊκό επίπεδο, διότι σε αυτό το επίπεδο παράγεται το σημαντικότερο έργο όσον αφορά την Ελλάδα. Κι αν δεν θελήσουμε να θυσιάσουμε το χρόνο μας, για να γίνει μια ευρωπαϊκή οντότητα κι όχι μία ελλαδική ψευδαίσθηση, τότε θα είμαστε καταδικασμένοι να ακολουθούμε τις οδηγίες των άλλων. Αν δεν θέλουμε οδηγίες πρέπει να υπάρχει μία ηγεσία η οποία να είναι ικανή να προσφέρει ένα όραμα, το οποίο να είναι υλοποιήσιμο, μπορεί και με θυσίες μερικές φορές, αλλά προσφέρει δυνατότητες αλλαγής της πραγματικότητας, χωρίς να προσπαθεί συνεχώς να μας πείθει ότι η πραγματικότητα έχει τόσο μεγάλη αδράνεια που δεν μπορούμε να παλέψουμε εναντίον της. Η πραγματικότητα έχει την αδράνεια της σκέψης των ατόμων που θέλουν την εξουσία του παρόντος. Αν εξετάσουμε αυτό το θέμα μέσα στο χρόνο και το εξετάσουμε δυναμικά, τότε θα δούμε ότι υπάρχουν εργαλεία στο χώρο των μαθηματικών που μας δίνουν τις δυνατότητες να έχουμε ακόμα και με μικρή δράση, μεγάλες επιρροές.
16. Η είσοδος της Ελλάδας στο Μηχανισμό στήριξης-ΔΝΤ, ανακοινώθηκε από τον Πρωθυπουργό στο Καστελόριζο. Κατά τη γνώμη σας, συμβολίζει κάτι
Το Πρασονήσι βιάζεται η Κυβέρνηση να το πουλήσει, ήδη έχει αναγγελθεί η πώλησή του. Ο αγοραστής θα έχει δικαιώματα με βάση το Διεθνές Δίκαιο, ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδας κ.λ.π.; Φανταστείτε τι ζημιά παθαίνει η Ελλάδα τότε. Aρα, το όνομα του αγοραστή του Πρασονησιού, να το προσέξουμε καλά, δυστυχώς θα μας χρειασθεί…
Για να υπάρξει αγοραστής, πρέπει να υπάρξει πωλητής. Αν το αφήσουμε να υπάρξει, τότε είμαστε άξιοι της μοίρας μας. Βέβαια μπορούν να ξεπουλήσουν ακόμα κι αυτή την ιδέα. Είναι σίγουρα λίγοι αυτοί που αντιστέκονται, αλλά αυτό που έχει σημασία για μας είναι ότι η αντίσταση πάντοτε παράγεται από μερικούς ανθρώπους κι όχι όλους. Αυτή η αντίσταση με αυτούς τους μερικούς ανθρώπους, επαρκεί. Κατά συνέπεια, δεν είναι λίγοι. Είναι απλώς σπάνιοι. Δεν τους εντοπίζουμε στην καθημερινότητα, αλλά αναδεικνύονται σε φάση κρίσης.
17. Θα ήθελα τη γνώμη του κ Λυγερού σχετικά με τις δυνατότητες που δίνουν οι διεθνείς θεσμοί και το δίκαιο σε μια μικρή χώρα σαν την δική μας, απέναντι σε συμφέροντα και επιδιώξεις των ισχυρών παιχτών στο παιχνίδι της γεωπολιτικής .
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι δημιούργημα κρατών, όπως είναι και το Λουξεμβούργο και το Βέλγιο και η Ολλανδία, δηλαδή μικρές χώρες του ίδιου μεγέθους με εμάς, οι οποίες πήραν την πρωτοβουλία να ενταχθούν σε ένα γενικότερο πλαίσιο με τη Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, αναφερόμαστε βέβαια στη Συνθήκη της Ρώμης του 1957. Η ιδέα της Συνθήκης και της εξέλιξης της πορείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να μην καταπατά τις μικρές χώρες, να έχουν δυνατότητα να εκφραστούν, να μπορούν να χρησιμοποιούν ακόμα και το δικαίωμα του veto, όταν προσπαθούν άλλες χώρες μεγαλύτερες να επιβάλλουν κάτι που τις καταπατά. Βλέπετε, λοιπόν, ότι η θέση μας ως Ελλάδα δεν είναι διαφορετική ουσιαστικά από αυτές τις χώρες, ως οντότητα, απλώς είναι θέμα βούλησης και βέβαια πρωτοβουλίας να δράσουμε σε αυτόν τον χώρο χρησιμοποιώντας όλες τις δυνατότητες που μπορεί να προσφέρει.
18. Πώς μπορούμε να θεωρούμε ότι οι Ευρωπαίοι βλέπουν την ΑΟΖ μας τμήμα της ευρωπαϊκής όταν θεωρούν ότι τα προβλήματα στο Αιγαίο αφορούν μόνο εμάς και τους γείτονες;
Eίναι πολύ απλό. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κάποιες αρμοδιότητες τις οποίες επιτρέπουν τα κράτη – μέλη της. Μία από αυτές τις αρμοδιότητες δεν είναι η θέσπιση της ΑΟΖ, η οποία παραμένει μία κρατική πρωτοβουλία. Το μόνο που μπορεί να κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι να ενισχύσει αυτή την πρωτοβουλία, όταν θα υπάρξει μέσα σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο. Δεν νομίζω ότι πρέπει να εξετάζουμε τόσο απλοϊκά το θέμα, διότι βλέπουμε ότι ακόμα κι η Αγγλία κι η Ιρλανδία που έχουν προβλήματα εσωτερικά, όταν εντάθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν λύθηκαν τα προβλήματά τους. Τα προβλήματα που υπάρχουν στο Αιγαίο, είναι προβλήματα της Ελλάδος, τα οποία όμως μπορούν να έχουν μία λύση μέσα στην Ευρώπη. Άρα ανήκει σε εμάς να προωθήσουμε μία μεθοδολογία μέσα στην οποία εμπλέκεται όλη η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι η πρωτοβουλία και η βούληση ανήκει πάντα στην Ελλάδα.
19. Η Ελλάδα υποχρεούται με βάση τις γεωπολιτικές εξελίξεις να καθορίζει ΑΟΖ. Κάποιοι την ενθαρρύνουν και κάποιοι όχι. Ποιοι την αποθαρρύνουν και γιατί το κάνουν;
Η Ελλάδα έχει δικαίωμα να έχει ΑΟΖ, όπως κάθε χώρα. Έχει υπογράψει τη Συνθήκη Montego Bay, άρα έχει αυτή τη δυνατότητα υλοποίησης. Είναι απλώς θέμα αίσθησης και μετά διακρατικών συμφωνιών. Υπάρχουν κράτη, βέβαια, που δεν ευλογούν μια τέτοια προσπάθεια, όπως είναι η Τουρκία κι είναι λογικό, διότι το θέμα της ΑΟΖ μάς επιτρέπει να αποφύγουμε και το πρόβλημα του Casus Belli κι ακόμα τον προβληματισμό όσον αφορά στην υφαλοκρηπίδα. Κατά συνέπεια, προσφέρει μεγαλύτερες δυνατότητες για ένα κράτος δικαίου. Όσον αφορά στους ανθρώπους που την αποθαρρύνουν, υπάρχουν και μερικοί που ανήκουν και στον ελλαδικό χώρο. Σιγά – σιγά θα πρέπει να αποδεχτούν ότι αυτή η εναλλακτική λύση είναι πιο αποτελεσματική και πιο ανθεκτική από τις προηγούμενες προτεινόμενες κι είναι απλώς θέμα χρόνου να αλλάξουν γνώμη και να λειτουργήσουν σε ένα πλαίσιο πιο θετικό και πιο δυναμικό για να υλοποιηθεί η λεγόμενη ΑΟΖ.
*Ο Νίκος Λυγερός είναι στρατηγικός σύμβουλος και καθηγητής γεωστρατηγικής στην Αστυνομική Ακαδημία, στη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας, στη Σχολή Στρατολογικού, στη Σχολή Πολεμικής Αεροπορίας και στη Σχολή Εθνικής Άμυνας στην Ελλάδα.
Ευχαριστούμε τον κύριο Νίκο Λυγερό για τις απαντήσεις του στα ερωτήματα του Λακεδαίμονος και των αναγνωστών του Τόνοι και Πνεύματα
tonoikaipnevmata
HELLENICREVENGE 
ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ
ΑΡΘΡΑ ΕΔΗΚ
ΕΘΝΙΚΑ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΣΧΟΛΙΑ
ΔΙΑΦΟΡΑ
ΕΝΕΡΓΕΙΑ
