Η κρίση ευκαιρία;

Μπορεί η κρίση να αποτελέσει ευκαιρία για την Ελλάδα και την Ευρώπη;

Το μέγεθος του μηχανισμού στήριξης της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, που προβλέπει την παροχή δανείων ύψους 30+15 δισ. ευρώ, μπορεί να εκληφθεί ως «η οικονομική εκδοχή του Δόγματος Powell», στη λογική του «αν είναι να μπεις μέσα, μπες με συντριπτική ισχύ».

Αυτό υποστηρίζει ο Barry Eichengreen, καθηγητής Οικονομικών και Πολιτικών Σπουδών στην έδρα George C. Pardee and Helen N. Pardee του Πανεπιστημίου Berkeley της Καλιφόρνια, σε άρθρο του στο Eurointelligence στις 15 Απριλίου 2010.

Ο καθηγητής σχολιάζει ότι «η αυλαία επιτέλους άνοιξε για την ελληνική διάσωση» και αξιολογεί θετικά την υπαναχώρηση της Γερμανίας από την αρχική της θέση περί του επιτοκίου δανεισμού της Ελλάδας. Το ποσοστό του 5% βρίσκεται περίπου στο μέσο του ευνοϊκού επιτοκίου που συνήθως προσφέρει το ΔΝΤ από την μία και, από την άλλη, του επιτοκίου αγοράς στο οποίο αρχικά επέμενε η Γερμανία, εξηγεί.

«Αυτή η παραχώρηση δημιουργεί μια αμυδρή ελπίδα ότι η Ελλάδα θα είναι σε θέση να εξοφλήσει τα ποσά που δανείζεται», σχολιάζει ο Eichengreen και προσθέτει ότι με τη συμφωνία που επετεύχθη η Καγκελάριος Μέρκελ δύσκολα μπορεί να ισχυριστεί ότι πήρε όλα όσα ζήτησε.

Στο σχέδιο δεν υπάρχουν πουθενά οι δρακόντειες συνέπειες για την Ελλάδα, στις οποίες Γερμανοί αξιωματούχοι είχαν επιμείνει. Η Ελλάδα δεν έχει στερηθεί των δικαιωμάτων ψήφου που είχε στην Ε.Ε., ούτε απειλείται με τροποποίηση της Συνθήκη της Λισαβόνας ώστε να προβλέπεται η υποχρεωτική εξώθηση από το ευρώ για τις χώρες που παρουσιάζουν αυτό το είδος της «κακής συμπεριφοράς».

«Αυτή είναι η καλή είδηση», σχολιάζει ο Eichengreen. Από την πλευρά της Γερμανίας, προσθέτει, υπήρχε οργή και μάλιστα όχι παντελώς αδικαιολόγητη, για το γεγονός ότι έπρεπε να έρθει να διασώσει στην Ελλάδα. «Σε κανέναν δεν αρέσει να διασώζει τα ‘άσωτα’ μέλη της οικογένειας, αλλά μερικές φορές είναι απαραίτητο να το ‘καταπίνουμε’ και να κάνουμε αυτό ακριβώς, για να αποφευχθεί η ρήξη στην οικογένεια», αναφέρει χαρακτηριστικά ο καθηγητής του Berkeley.

«Το να αποφευχθούν τα χειρότερα σήμαινε παροχή οικονομικής βοήθειας στην Ελλάδα. Η εναλλακτική λύση της πτώχευσης, με απροσδιόριστες συνέπειες για τις τράπεζες που κατέχουν ελληνικά ομόλογα, όχι μόνο στην ίδια τη χώρα αλλά και αλλού, θα ήταν πολλές φορές χειρότερη. Ήταν η ευθύνη των Γερμανών ηγετών να το αναγνωρίσουν αυτό, ασχέτως αν κάτι τέτοιο ήταν πολιτικά σκόπιμο ή όχι», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Επισημαίνει παράλληλα ότι η αναγνώριση αυτή δημιουργεί μια ευκαιρία για την Ευρώπη, ώστε να λάβει τώρα μέτρα για την πρόληψη παρόμοιων καταστάσεων στο μέλλον. Όπως εξηγεί, τα κράτη-μέλη μπορούν να προχωρήσουν σε μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών τους μηχανισμών, με στόχο τα καλύτερα δημοσιονομικά αποτελέσματα. Μπορούν να ενισχυθούν οι κανονισμοί ώστε να αποτραπεί η Goldman Sachs από την εκ νέου διαβούλευση με μια κυβέρνηση που θα θελήσει να συγκαλύψει την πραγματική δημοσιονομική θέση της. Μια άλλη προσπάθεια που πρέπει να γίνει, σύμφωνα με τον καθηγητή, αφορά την ενίσχυση της εποπτείας και των κυρώσεων του Συμφώνου Σταθερότητας. Ο ίδιος εκτιμά επίσης ότι η Ε.Ε. μπορεί να δημιουργήσει ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, το οποίο να νομιμοποιεί το είδος των ενεργειών έκτακτης ανάγκης όπως αυτές που οργανώνονται για λογαριασμό της Ελλάδας.

«Αλλά αν Γερμανοί πολιτικοί καθησυχάζουν, οι Έλληνες πολιτικοί δεν το κάνουν», υπογραμμίζει ο Eichengreen. «Ακόμη δεν υπάρχει ένδειξη μίας δέσμευσης αναφορικά με τις θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις που η Ελλάδα πρέπει να αναλάβει», σημειώνει ο καθηγητής. «Η χώρα πρέπει ακόμη να περικόψει τις δημόσιες δαπάνες της σε ποσοστό που πλησιάζει το 13% επί του ΑΕΠ, ένα άνευ προηγουμένου μέγεθος», επισημαίνει, «και τώρα που η διαδικασία θα εκτείνεται σε διάστημα τεσσάρων ή πέντε ετών, η προσαρμογή θα πρέπει να είναι ακόμη μεγαλύτερη. Θα πρέπει τελικά να κάνει ακόμη μεγαλύτερες περικοπές δαπανών, προκειμένου να βάλει τα οικονομικά της επάνω σε μια σταθερή βάση».

Για να καταστεί αυτό δυνατό, θα πρέπει να υπάρξει μια θεμελιώδης αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας, εκτιμά ο καθηγητής και υπογραμμίζει ότι η περικοπή 10% στους μισθούς του δημοσίου είναι μόνο η αρχή. «Η Ελλάδα έχει την πιο υπερ-ρυθμισμένη αγορά αγαθών από κάθε χώρα του ΟΟΣΑ. Ο έλεγχος του κράτους στην οικονομία είναι μεγαλύτερος από οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη, ενώ η Ελλάδα έχει την πιο άκαμπτη και στρεβλή εθνική οικονομία μεταξύ όλων των λεγόμενων ανεπτυγμένων οικονομιών».

«Αλλά αυτό το φοβερό σημείο εκκίνησης δημιουργεί μια ευκαιρία», τονίζει ο Eichengreen. «Αν συνδυαστούν οι περικοπές μισθών με την απορρύθμιση της αγοράς αγαθών, μπορεί να μειωθεί ο ‘πόνος’ για τους Έλληνες εργαζόμενους», εκτιμά, εξηγώντας ότι «οι αμοιβές τους θα είναι μικρότερες, αλλά με πιο αποτελεσματικές αγορές θα μπορούν να αγοράσουν περισσότερα».

Αναγνωρίζει επίσης ότι αυτή η απορρύθμιση της αγοράς θα είναι δύσκολη για τους άλλοτε προστατευόμενους παραγωγούς, τονίζει όμως παράλληλα ότι οι περικοπές μισθών θα επιτρέψουν στους λιγότερο αποδοτικούς να μην εξωθηθούν άμεσα εκτός αγοράς. «Κάποιος μπορεί να δει εδώ μια μεγάλη ευκαιρία», επισημαίνει.

«Μερικοί θα πουν ότι αυτή η ιδέα είναι αμφίβολη। Ότι η Ελλάδα είναι υπερβολικά πολωμένη και πολύ διεφθαρμένη. Ίσως και να είναι έτσι, αλλά τότε δεν υπάρχει διέξοδος», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Eichengreen.

ΠΗΓΗ:capital.gr