ΣΧΕΣΕΙΣ Ε.Ε. – ΤΟΥΡΚΙΑΣ : Υπόμνημα 7 σημείων του Νταβούτογλου

Σε ανταπόκριση του Παύλο Ξανθούλη από Βρυξέλλες που δημοσιεύεται στο κυπριακό κυριακάτικο φύλλο “Φιλελεύθερος” με τίτλο «’Τουρκικό χέρι’ στην εξωτερική πολιτική της ΕΕ» και υπότιτλο «Υπόμνημα επτά σημείων υπέβαλε ο Αχμέτ Νταβούτογλου» επισημαίνεται ότι λόγο στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ προσδοκά να αποκτήσει η Άγκυρα, αξιώνοντας συμμετοχή στις Συνόδους Κορυφής των Βρυξελλών αλλά και κοινές διαβουλεύσεις ΕΕ-Τουρκίας για διεθνή και περιφερειακά ζητήματα, με επίκεντρο τα Δυτικά Βαλκάνια. Η Τουρκία έχει μάλιστα υποβάλει υπόμνημα επτά σημείων προς την ΕΕ, διά του υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου. Το υπόμνημα, το οποίο έχει εξασφαλίσει ο «Φ», είναι αποκαλυπτικό των τουρκικών προθέσεων, καταγράφοντας μια σειρά αιτημάτων που παραπέμπουν στην ανάληψη ενός νέου ρόλου εκ μέρους της Άγκυρας στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, μετά τις εκλογές της 12ης Ιουνίου:

1. «Συμμετοχή των ηγετών της Τουρκίας στις συνόδους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπως συνέβαινε μέχρι το 2005».
2. «Τη συμμετοχή μου στις συναντήσεις του Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ για διαβουλεύσεις σε περιφερειακά και διεθνή ζητήματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, οποτεδήποτε υπάρχει ανάγκη», αναφέρει σε πρώτο πρόσωπο ο κ. Νταβούτογλου.
3. «Ανεπίσημες διαβουλεύσεις σε επίπεδο πολιτικών διευθυντών σε περιφερειακά ζητήματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, όπως τα Δυτικά Βαλκάνια».
4. «Συναντήσεις πολιτικών διευθυντών με τις υποψήφιες χώρες όπως συνέβαινε πριν το Δεκέμβριο του 2004».
5. «Συναντήσεις για πολιτικό διάλογο με την ομάδα εργασίας του Συμβουλίου για τα Δυτικά Βαλκάνια (CΟWΕΒ)».
6. «Συχνές συναντήσεις μεταξύ της Μόνιμης Τουρκικής Αντιπροσωπείας στην ΕΕ και του προεδρεύοντα της Επιτροπής Πολιτικής και Ασφάλειας (ΡSC)».
7. «Σύσταση μιας ανεπίσημης ad hoc ομάδας εργασίας για τον καθορισμό των λεπτομερειών της συνεργασίας επί του στρατηγικού διαλόγου».

Από τη «λίστα αιτημάτων» της Άγκυρας, καθίσταται σαφές ότι η κυβέρνηση Ερντογάν και ειδικότερα ο συγγραφέας του υπομνήματος ΥΠΕΞ Αχμέτ Νταβούτογλου επιδιώκουν να δημιουργήσουν μια νέα τάξη πραγμάτων στις σχέσεις με την ΕΕ. Ένα νέο καθεστώς, το οποίο πάντως δεν προσφέρεται για την εξαγωγή συμπερασμάτων γύρω από τις πραγματικές ευρωπαϊκές προθέσεις της Άγκυρας, αλλά αντίθετα ενισχύει το υφιστάμενο ομιχλώδες σκηνικό. Με άλλα λόγια, κανείς δεν είναι σε θέση να πει με βεβαιότητα κατά πόσο η νέα αυτή τάξη πραγμάτων που επιδιώκει μέσω του γραπτού υπομνήματος η Τουρκία, στοχεύει στην ενίσχυση της ενταξιακής της πορείας και αποτελεί αντίβαρο στο διαφαινόμενο αδιέξοδο, δεδομένου του μπλοκαρίσματος 18 εκ των 34 διαπραγματευτικών της κεφαλαίων. Ή κατά πόσο αποτελεί μια «έξοδο ανάγκης», την οποία θα χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση Ερντογάν σε μεταγενέστερο χρόνο, αναπροσαρμόζοντας την τακτική της και παγώνοντας ενδεχομένως προσωρινά το στόχο της πλήρους ένταξης στην ΕΕ. 

 

Συναφείς πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι η τουρκική λίστα αιτημάτων τυγχάνει ήδη της πλήρους στήριξης του Λονδίνου, της Στοκχόλμης και της Ρώμης, που επιδιώκουν την επαναφορά του καθεστώτος συμμετοχής της Τουρκίας σε Συνόδους Κορυφής της ΕΕ, όπως ίσχυε μέχρι το 2005. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι οι «μόνιμοι σύμμαχοι» της Άγκυρας επιδιώκουν να ανοίξουν παράθυρο για συμμετοχή της Τουρκίας στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, κάτι που επιχειρούν να επιτύχουν κινδυνολογώντας και προβάλλοντας το ενδεχόμενο η Άγκυρα να υιοθετήσει δικές της γραμμές και πολιτικές κατευθύνσεις που βρίσκονται σε αντίθεση με τα ευρωπαϊκά συμφέροντα, όπως συνέβη στην περίπτωση του Ιράν. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι οι πρωταγωνιστές-φίλοι της Τουρκίας προσδοκούν ότι η Άγκυρα θα μπορεί να συμμετάσχει στις Συνόδους Κορυφής της ΕΕ, με αφετηρία το β’ εξάμηνο του 2011, δηλαδή τα Ευρωπαϊκά Συμβούλια που θα πραγματοποιηθούν επί Πολωνικής Προεδρίας, κάτι πάντως που δεν έχει αποφασισθεί, δεδομένων των αντιδράσεων κάποιων κρατών-μελών, περιλαμβανομένης και της Κύπρου. 

 

Η προσπάθεια συμμετοχής της Άγκυρας στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ θα πρέπει να αναγνωσθεί παράλληλα με την επιστολή «15» κρατών-μελών, τα οποία αξιώνουν τη συμμετοχή της Τουρκίας και στη διαμόρφωση της αμυντικής πολιτικής της Ε.Ε. Υπενθυμίζεται ότι η εν λόγω επιστολή, η οποία εστάλη προς την Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ Κάθριν Άστον και τον ΓΓ του ΝΑΤΟ Άντερς Φονγκ Ρασμούσεν, ζητά την ολοκλήρωση μιας συμφωνίας ασφαλείας ΕΕ-Τουρκίας «το α΄ εξάμηνο του 2011» και τη συμμετοχή της χώρας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας. Το «αντάλλαγμα» για την Κύπρο θα είναι σύμφωνα με τους «15» η «μέγιστη συμμετοχή» της, στον «στρατηγικό διάλογο ΕΕ-ΝΑΤΟ».

Αντιδράσεις Κύπρου-Ελλάδας
Η κλιμακούμενη προσπάθεια της Βρετανίας, της Σουηδίας και της Ιταλίας για την αναβάθμιση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας και για την «ενίσχυση του πολιτικού διαλόγου», «άναψε» τον περασμένο Δεκέμβριο, προκαλώντας διπλωματική αντιπαράθεση με την Κύπρο και την Ελλάδα. Τα Συμπεράσματα που εκδόθηκαν στο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών του περασμένου Δεκεμβρίου, επισημαίνουν ότι «… το Συμβούλιο είναι έτοιμο να εντείνει τον υφιστάμενο διάλογο με την Τουρκία σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και αμοιβαίου ενδιαφέροντος». Η φράση «υφιστάμενος διάλογος» προστέθηκε μετά από διπλωματική μάχη που έδωσαν η Κύπρος και η Ελλάδα, οι οποίες διαπίστωσαν προσπάθεια εγκαθίδρυσης μιας νέας δομικής σχέσης μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας, κάτι που όπως εκτιμάται θα υπέκρυπτε δυσάρεστες εκπλήξεις… Αξίζει να σημειωθεί ότι τα αρχικά προσχέδια που είχαν κυκλοφορήσει αναφέρονταν γενικώς και αορίστως στην ενίσχυση του διαλόγου ΕΕ-Τουρκίας και άνοιγαν ένα πολύ επικίνδυνο παράθυρο, το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία νέων δομών και στην καλλιέργεια μιας ad hocσχέσης μεταξύ Βρυξελλών-Άγκυρας. Ως εκ τούτου, Λευκωσία και Αθήνα επέμειναν μέχρι τέλους, πετυχαίνοντας όπως το τελικό κείμενο αναφέρεται απλώς στην ενίσχυση του «υφιστάμενου» διαλόγου ΕΕ-Τουρκίας, κάτι που σε πρακτικό επίπεδο μεταφράζεται στην πραγματοποίηση τεσσάρων υπουργικών συναντήσεων σε ετήσια βάση, αντί δύο συναντήσεων που πραγματοποιούνται σε επίπεδο Τρόικας–Τουρκίας. 

Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΠΕΘΑΙΝΕΙ