Ασυγχώρητα Διαπραγματευτικά λάθη

Του Κώστα Μαυρίδη


Η εποικοδομητική ασάφεια στο κυπριακό έχει αποδειχτεί καταστροφική για την Ε/κ πλευρά και οι ευθύνες είναι διαχρονικές. Όμως, ειδικά μετά το μάθημα του 2004 (Σχέδιο Ανάν), η διαχείριση των διαπραγματεύσεων εκ μέρους μας τα τελευταία δυόμιση χρόνια, δείχνει πόσο ανεπίδεκτοι μαθήσεως υπήρξε η διαπραγματευτική μας ομάδα. Θα επικεντρωθούμε σε δύο μόνο φράσεις που δείχνουν τα σοβαρά και πλέον, ασυγχώρητα λάθη μας.


Όταν χρόνια μετά το 1974, προέκυψε ο όρος της «διζωνικότητας» στη λύση, οι όποιες αντιδράσεις θεωρήθηκαν υπερβολικές. Η Ε/κ ηγεσία διαβεβαίωνε ότι «διζωνικότητα» δεν σημαίνει στέρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ε/κ. Και φυσικά, δεν εξυπακούει τον ακρωτηριασμό των κατεχόμενων περιουσιών από τους νόμιμους Ε/κ ιδιοκτήτες τους. Ως πειστικό τεκμήριο, η ηγεσία προέβαλλε την θέση ότι ο ΟΗΕ δεν υιοθετεί το περιεχόμενο που η Τουρκία προσέδιδε στην «διζωνικότητα». Σήμερα, η Τουρκία προσδίδει στην «διζωνικότητα» περιεχόμενο ξεκάθαρου και ωμού ακρωτηριασμού των Ε/κ περιουσιών από τους ιδιοκτήτες τους, ώστε η επιστροφή των Ε/κ να καθίσταται οριστικά αδύνατη. Και ο ακρωτηριασμός επιχειρείται χωρίς οποιαδήποτε σοβαρή αντίδραση. Δείγμα τέτοιας αναιμικής συμπεριφοράς στην παρούσα φάση των διαπραγματεύσεων ήταν η αποκάλυψη μας, χωρίς να σχολιαστεί από οποιονδήποτε εμπλεκόμενο, ότι η Τουρκία και ο Ταλάτ απαίτησαν και διαγράφηκε αμέσως η παράγραφος 10 (αναφορά στην Απόφαση του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων εναντίον του ζεύγους των Άγγλων Όραμς) της Έκθεσης του ΓΓ του ΟΗΕ προς το Συμβούλιο Ασφαλείας τον Μάιο του 2009, κατόπιν παρέμβασης ανώτατων αξιωματούχων του ΟΗΕ και συγκεκριμένα του βρώμικου δίδυμου Πάσκο και Ντάουνερ. Δεκάδες απόρρητα έγγραφα, με κορύφωση την επιστολή Ταλάτ, 18 Μαίου 2009, αποδεικνύουν την εμμονή των Τούρκων να αποκλείσουν οτιδήποτε στην «διζωνικότητα» που να επιτρέπει την αποκατάσταση των περιουσιών στους Ε/κ. Εντούτοις, τα ΗΕ αποδέχτηκαν την τουρκική απαίτηση χωρίς οποιαδήποτε σοβαρή αντίδραση εκ μέρους μας.

Το δεύτερο αφορά τον «νέο συνεταιρισμό». Μετά τα γεγονότα του 1963-64, η Τουρκία με τον Ντενκτάς προέβαλλαν το επιχείρημα ότι, η Κυπριακή Δημοκρατία υπήρξε συνεταιρισμός των δύο κοινοτήτων που διαλύθηκε με την αποχώρηση της Τ/κ κοινότητας από τους θεσμούς του κράτους, όπως επέβαλε η Τουρκία. Την τουρκική επιχειρηματολογία ΕΝΤΑΦΙΑΣΕ το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας 186 του 1964 το οποίο αναγνώρισε την Κυβέρνηση Μακαρίου συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας (χωρίς την συμμετοχή των Τ/κ). Έκτοτε, όλες οι συνωμοσίες πριν και μετά το 1974 απέτυχαν να πλήξουν την νομική υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το 2008 προέκυψε νεκρανάσταση … της τουρκικής επιχειρηματολογίας στο Κοινό Ανακοινωθέν Χριστόφια-Ταλάτ της 23ης Μαΐου 2008 με αναφορά σε λύση με «νέο συνεταιρισμό» όπως ήταν η πάγια τουρκική θέση και θα αποτελείται από «δύο συνιστώντα states». Το Προεδρικό χαρακτήρισε τις αντιδράσεις ως παραδοξότητες διότι ενάντια ο «νέος συνεταιρισμός… έχει μόνο το περιεχόμενο που του προσδίδει η κάθε πλευρά». Δηλ. η εποικοδομητική ασάφεια με δική μας πρωτοβουλία!

Τον Ιούνιο 2008, η Τουρκία (με ΗΠΑ-Αγγλία) επιχείρησε να «τσιμεντώσει» το Ανακοινωθέν σε ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας, αλλά, όπως ομολόγησε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, η Κυπριακή Δημοκρατία αντέδρασε και με την βοήθεια συμμάχων κατάφερε να το αποτρέψει επειδή θα επέτρεπε αυθαίρετες (τουρκικές) ερμηνείες. Από τα πιο πάνω συνάγεται κάτι απλό: Δεν γίνεται τον Μάιο του 2008, η φρασεολογία στο Ανακοινωθέν να θεωρείται πρόοδος και τον Ιούνιο 2008 να προκαλεί συναγερμό για ακύρωση υιοθέτησης του από το Συμβούλιο Ασφαλείας όπως ζητούσαν Τουρκία-ΗΠΑ-Αγγλία. Τελικά, Ιούνιο του 2010, το Συμβούλιο Ασφαλείας με το ψήφισμα 1930 υιοθέτησε το Κοινό Ανακοινωθέν, το οποίο και περιλαμβάνεται σε κάθε επίσημη αναφορά της Τουρκίας (ΗΠΑ, Αγγλίας κ.ά.) για το κυπριακό.

Εκτός από την Τουρκία, τώρα και ο Έρογλου επιμένει σε κάθε αναφορά του για το κυπριακό να προβάλλει την «διζωνικότητα» και το «νέο συνεταιρισμό» όπως ήταν πάντοτε οι τουρκικές θέσεις που επελαύνουν με την δική μας ανοχή. Το επαναλαμβάνουμε: Με τέτοια διαπραγμάτευση, είμαστε χαμένοι.
Κώστας Μαυρίδης mavrides@ucy.ac.cy